Concept of Postures (ကိုယ္ေနဟန္ထားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သေဘာထားအျမင္မ်ား)

4.4.2.   Concept of Postures

The four postures; sitting, standing, laying and walking of meditation are appeared in many suttas. Among them, the sitting posture is especially indicated by the Buddha for a meditator who develops the mindfulness of breathing meditation. Therefore, it is necessary to sit systematically for developing of mindfulness of breathing meditation. 

၄.၄.၂ ကိုယ္ေနဟန္ထားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သေဘာထားအျမင္မ်ား

ထိုင္၍အားထုတ္ျခင္း၊ ရပ္၍အားထုတ္ျခင္း၊ လဲေလ်ာင္း၍အားထုတ္ျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္၍ အားထုတ္ျခင္းဟူေသာ ကိုယ္ေနဟန္ထားေလးမ်ိဳးတို႔သည္ သုတၱန္မ်ားစြာ၌ ေဖာ္ျပလာရွိေပသည္။ ထိုတြင္ ထိုင္ေသာကိုယ္ေနဟန္ထားကို ဝင္ေလထြက္ေလကမၼ႒ာန္းစီးျဖန္းသူ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္အတြက္ ဘုရားရွင္က အထူးတလည္ ညႊန္ၾကားေတာ္မူခဲ့ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဝင္ေလထြက္ေလသတိပြားမ်ားမႈအတြက္ စည္းစနစ္က်က်ထိုင္ရန္ လိုအပ္ေပသည္။

As mentioned as ‘nisīdati pallankaṃ ābhujjitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya’ in Mahāsatipaṭṭhāna Sutta, sitting down with legs folded crosswise and body erect is the way to sit systematically.[1] Keeping the chest, neck and head straight, this posture is stable and secure, so that the meditator will not fall over during the meditation process. In the Visuddhimagga, therefore, it is said that ‘sitting with legs folded crosswise and body erect, with the eighteen backbones supplying end to end, skin, flesh and sinews of meditator are not bent. And feelings these would arise moment by moment if the skin, flesh and sinews were bent do not arise. By being so, mind becomes tranquil, and meditation subject does not fall through. Meditation attains to growth and increase.[2]    

မဟာသတိပ႒ာနသုတၱန္၌ “နိသီဒတိ ပလႅကၤ ံ အာဘုဇိတြာ ဥဇံု ကာယံ ပဏိဓာယ” ဟူ၍ မိန္႔ဆိုထားသည့္အတိုင္း တင္ပလႅင္ေခြ၍၊ ခႏၶာကိုယ္ကို မတ္မတ္ထား၍ထိုင္ျခင္းသည္ စည္းစနစ္က်စြာထိုင္နည္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ေယာဂီသည္ တရားအားထုတ္စဥ္အတြင္း လဲလန္မက်ေစရန္ ရင္ဘတ္၊ လည္ပင္း ႏွင့္ ဦးေခါင္းတို႔ကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္မတ္မတ္ ထားျခင္းျဖင့္ ဤကိုယ္ေနဟန္ထားသည္ တည္ၿငိမ္ခိုင္ခံ့ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ဝိသုဒၶိမဂ္က်မ္း၌ “တင္ပလႅင္ေခြ၊ ခႏၶာကိုယ္ကိုေျဖာင့္ေျဖာင့္မတ္မတ္ ထိုင္ျခင္းျဖင့္ ေက်ာဆစ္ရိုးတစ္ဆယ့္ရွစ္ခုသည္ တစ္ခု၏အစြန္းႏွင့္ တစ္ခု၏အစြန္း ေထာက္ပံ့ျခင္းေၾကာင့္ ေယာဂီ၏ အေရ၊ အသား၊ အေၾကာတို႔သည္ မေကြးညြတ္။ အေရ၊ အသား၊ အေၾကာတို႔ ေကြးညြတ္လွ်င္ ခဏတိုင္း ခဏတိုင္း ျဖစ္ေပၚလာမည့္ နာက်င္မႈေဝဒနာတို႔သည္ မျဖစ္ေပၚ။ ထိုသို႔ နာက်င္ေသာေဝဒနာတို႔ မျဖစ္ေပၚျခင္းေၾကာင့္ စိတ္သည္ တည္ၾကည္၏၊ ကမၼ႒ာန္းသည္ မေပ်ာက္ပ်က္။ ကမၼ႒ာန္းသည္ ႀကီးပြား ျပန္႔ေျပာျခင္းသို႔ ေရာက္၏” ဟု မိန္႔ဆိုထားေလသည္။

However, it is impossible to sit for long time whole day and night as bodily nature. Then, a meditator needs to change his posture in order to quash bodily pain. On the other hand, sometimes a meditator may feel drowsy or sleepy during meditation session. When he becomes so, he should change his posture in order to remove drowsiness or feeling sleepy as mentioned in the Pacalāyamāna sutta.[3] In it, addressing Ven. Mahāmoggallāna, the seven methods of removing drowsiness are preached by the Buddha as follows:

သို႔ရာတြင္ ကိုယ္ခႏၶာသဘာဝအရ တစ္ေန႔လံုး တစ္ညဉ့္လံုး ကာလရွည္လ်ားစြာထိုင္ရန္ကား မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ထိုအခါ ေယာဂီသည္ ကိုယ္ခႏၶာနာက်င္မႈကို ပယ္ေဖ်ာက္ရန္ သူ၏ကိုယ္ေနဟန္ထားကို ေျပာင္းလဲရန္ လိုအပ္လာေပသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက တခါတရံတြင္ ေယာဂီသည္ တရားခ်ိန္အတြင္း ငိုက္မ်ဥ္းျခင္း (သို႔မဟုတ္) အိပ္ငိုက္ျခင္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္တတ္ေလသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္လာခဲ့ပါမူ သူသည္ ပစဠာယမာနသုတၱန္၌ မိန္႔ဆိုထားသကဲ့သို႔ ငိုက္မ်ဥ္းျခင္း (သို႔မဟုတ္) အိပ္ငိုက္ျခင္းကို ပယ္ေဖ်ာက္ရန္အတြက္ သူ၏ ကိုယ္ေနဟန္ထားကို ေျပာင္းလဲလိုက္သင့္ေပသည္။ ထိုသုတၱန္၌ အရွင္ေမာဂၢလာန္ကို တရားေဟာေတာ္မူစဥ္ ျမတ္ဗုဒၶက ငိုက္မ်ဥ္းျခင္း (သို႔မဟုတ္) အိပ္ငိုက္ျခင္းကို ပယ္ေဖ်ာက္ရန္ နည္းလမ္းခုနစ္မ်ိဳးကို ေအာက္ပါကဲ့သို႔ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေလသည္ … 

(1)    Not to attend to the perception that may cause drowsiness.

(2)   To recall mentally the Dhamma which have been heard and memorized.

(3)    To repeat aloud in detail the Dhamma which have been heard and memorized.

(4)   To pull both earlobes and rub limbs with hands.

(5)   To get up from seat and, after washing the eyes out with water, look around all directions and upward to the major stars and constellations.

(6)   To attend to the perception of light, resolve on the perception of daytime, by night as by day, and by day as by night. By the unhampered mind, to develop the brightened mind.

(7)   To walk back and front with the mind setting inwardly in meditation subject without straying the mind outward.[4]  

(၁) အိပ္ခ်င္ငိုက္မ်ဥ္းျခင္းကို  ျဖစ္ေစတတ္ေသာ အမွတ္သညာကို ႏွလံုးမသြင္းရန္။

(၂) သင္ၾကားမွတ္သားထားေသာ တရားတို႔ကို စိတ္ျဖင့္ အဖန္ဖန္အထပ္ထပ္ ႏွလံုးသြင္းရန္။

(၃) သင္ၾကားမွတ္သားထားေသာ တရားတို႔ကို အေသးစိတ္ သရဇၥ်ာယ္ရန္။

(၄) နားရြက္ႏွစ္ဖက္ကို ဆြဲငင္ရန္ႏွင့္ ေျခလက္အဂၤါတို႔ကို လက္ျဖင့္ ပြတ္သပ္ရန္။

(၅) ထိုင္ရာမွထ၍ မ်က္လံုးတို႔ကို ေရျဖင့္ ပြတ္သပ္ၿပီးလွ်င္ ဟိုဟိုဒီဒီ အရပ္မ်က္ႏွာ၊ နကၡတ္တာရာတို႔ကို ၾကည့္ရႈရန္။

(၆)  ေန႔အခါ၌ကဲ့သို႔ ညဉ့္၌၊ ညဉ့္အခါ၌ကဲ့သို႔ ေန႔၌ အလင္းေရာင္ဟူေသာအမွတ္သညာကို ႏွလံုးသြင္းရန္၊ ေန႔ဟူေသာအမွတ္သညာကို ေဆာက္တည္ရန္၊ ေျမွးယွက္ဟန္႔တားျခင္းကင္းေသာစိတ္ျဖင့္ အေရာင္ႏွင့္တကြျဖစ္ေသာစိတ္ကို ပြားမ်ားရန္။

(၇) အတြင္းျဖစ္ေသာ ကမၼ႒ာန္း၌တည္ေသာ ျပင္ပသို႔ ပ်ံ႕လြင္းျခင္းမရွိေသာစိတ္ျဖင့္ ေနာက္ႏွင့္ေရွ႕သို႕ စႀကၤ ံေလွ်ာက္ရန္။ 

A meditator, therefore, should use the suitable posture by realizing his bodily stamina. But he should not be deluded by both mental and physical delusion.[5] Keeping body motionless is regarded as bodily occupying, this supports tranquility. In order to occupy body, he has to use sitting posture the most, even though body can be occupied by standing posture and lying posture. Walking posture is a little bit gross for breathing meditation. But, if needed, walking posture also can be used for breathing meditation since in-breaths and out-breaths are happening all the time individually. 

ထို႔ေၾကာင့္ ေယာဂီသည္ သူ႔ကိုယ္ခႏၶာ၏ ခံႏိုင္ရည္ကို သေဘာေပါက္နားလည္ျခင္းျဖင့္ သင့္ေလ်ာ္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ကိုယ္ေနဟန္ထားကို အသံုးျပဳသင့္ေလသည္။ သို႔ရာတြင္ စိတ္လွည့္စားျခင္းႏွင့္ ရုပ္လွည့္စားျခင္း ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကိုမူ လွည့္စားမခံသင့္ပါေလ။ ကိုယ္ခႏၶာ မလႈပ္မရွား ထားရွိျခင္းကို ရုပ္ကိုသိမ္းဆည္းျခင္း ဟု မွတ္ယူၾကၿပီး၊ ဤသို႔ ရုပ္ကိုသိမ္းဆည္းျခင္းသည္ ၿငိမ္သက္မႈကို အေထာက္အပံ့ျပဳေပသည္။ ရုပ္ကိုသိမ္းဆည္းရန္အတြက္ ရပ္ေသာကိုယ္ေနဟန္ထား၊ လဲေလ်ာင္းေသာကိုယ္ေနဟန္ထားတို႔ျဖင့္ သိမ္းဆည္းႏိုင္ပါေသာ္လည္း ထိုင္ေသာကိုယ္ေနဟန္ထားကို အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳသင့္ေလသည္။ လမ္းေလွ်ာက္ေသာကိုယ္ေနဟန္ထားသည္ကား ဝင္ေလထြက္ေလကမၼ႒ာန္းအတြက္ အတန္ငယ္ၾကမ္းတမ္းေပသည္။ သို႔ရာတြင္ ဝင္ေလထြက္ေလသည္ လူတိုင္းတြင္ အခ်ိန္တိုင္း ျဖစ္ပြားေနရကား အကယ္၍လိုအပ္ခဲ့ပါမူ လမ္းေလွ်ာက္သည့္ ကိုယ္ေနဟန္ထားကိုလည္း ဝင္ေလထြက္ေလကမၼ႒ာန္းအတြက္ အသံုးျပဳႏိုင္ေပသည္။ 

Dr. Ashin Visarada (Rammavati)

---

[1] M. I 56: Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā isīdati, pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya, parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.

[2] Vism. I 262: Evamassa ututtayānukūlaṃ dhātucariyānukūlañca ānāpānassatibhāvanānurūpaṃ senāsanaṃ upadisitvā alīnānuddhaccapakkhikaṃ santaṃ iriyāpathaṃ upadisanto nisīdatīti āha. Athassa nisajjāya daḷhabhāvaṃ assāsapassāsānaṃ pavattanasukhataṃ ārammaṇapariggahūpāyañca dassento pallaṅkaṃ ābhujitvātiādimāha. Tattha pallaṅkanti samantato ūrubaddhāsanaṃ. Ābhujitvāti bandhitvā. Ujuṃ kāyaṃ paṇidhāyāti uparimasarīraṃ ujukaṃ ṭhapetvā. Aṭṭhārasapiṭṭhikaṇṭake koṭiyā koṭiṃ paṭipādetvā. Evañhi nisīdantassa cammamaṃsanhārūni na paṇamanti. Athassa yā tesaṃ paṇamanappaccayā khaṇe khaṇe vedanā uppajjeyyuṃ, tā na uppajjanti. Tāsu anuppajjamānāsu cittaṃ ekaggaṃ hoti, kammaṭṭhānaṃ na paripatati, vuddhiṃ phātiṃ upagacchati.

[3] A. IV 85.

[4] Ibid., 85: ‘‘Tasmātiha, moggallāna, yathāsaññissa te viharato taṃ middhaṃ okkamati, taṃ saññaṃ mā manasākāsi, taṃ saññaṃ mā bahulamakāsi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ, moggallāna, vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha’’.

‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakkeyyāsi anuvicāreyyāsi, manasā anupekkheyyāsi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha.

‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ kareyyāsi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha.

‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, ubho kaṇṇasotāni āviñcheyyāsi, pāṇinā gattāni anumajjeyyāsi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha.

‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, uṭṭhāyāsanā udakena akkhīni anumajjitvā disā anuvilokeyyāsi, nakkhattāni tārakarūpāni ullokeyyāsi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha.

‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, ālokasaññaṃ manasi kareyyāsi, divāsaññaṃ adhiṭṭhaheyyāsi – yathā divā tathā rattiṃ yathā rattiṃ tathā divā. Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveyyāsi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha.

‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, pacchāpuresaññī caṅkamaṃ adhiṭṭhaheyyāsi antogatehi indriyehi abahigatena mānasena. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha.

‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeyyāsi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasi karitvā. Paṭibuddhena ca te, moggallāna, khippaññeva paccuṭṭhātabbaṃ – ‘na seyyasukhaṃ na passasukhaṃ na middhasukhaṃ anuyutto viharissāmī’ti. Evañhi te, moggallāna, sikkhitabbaṃ.

[5] This means, sometimes, when physical body becomes pain even in very short duration of sitting, then the mind thinks that legs are going to be broken, hip is going to be broken, and so on. Indeed, some of those are just delusions of both mental and physical bodies.